Het Coronavirus. Uitgebroken in China en inmiddels verspreid over de gehele wereld met vele zieken (en ook overledenen) tot gevolg. Op het moment van schrijven van dit blog denk ik wel het meest besproken onderwerp in de media.

In hoeverre heeft het Coronavirus consequenties voor jou als ondernemer in zakelijke contracten?

Wat als jij of jouw contractspartij de verplichtingen uit een gesloten overeenkomst niet of tijdelijk niet kan nakomen?

En vooral ook wat je er zelf aan kunt doen om de schade te beperken, schade te verhalen of wat anderszins raadzame acties kunnen zijn.

Overmacht?

Allereerst, de Chinese Council for the promotion of International Trade heeft recent aangegeven dat het coronavirus als overmachtssituatie kan worden aangemerkt. Zo zou dit voor (Chinese) contractspartijen een rechtvaardigingsgrond met zich meebrengen voor het niet kunnen voldoen aan leveringsverplichtingen.

Overmacht is een situatie die je je van te voren niet hebt kunnen overzien/voorzien en dat een gerechtvaardigde grond geeft om bijvoorbeeld producten of diensten te kunnen leveren op te schorten, zonder dat je daarmee schadeplichtig wordt.

Hoe zit dat juridisch?

Als je als ondernemer internationale (dus bijvoorbeeld met China) contracten bent aangegaan (denk hierbij aan de situatie dat je als webshophouder producten uit China importeert om aan Nederlandse klanten te verkopen), dan kan eigenlijk een zogenaamde Chinese Council – een overheidspartij – normaalgesproken niet zelfstandig bepalen dat iets een overmachtssituatie oplevert.

De gevolgen die overmacht met zich meebrengen, zoals het opschorten van levering en het niet aansprakelijk zijn voor deze schade, zijn ingrijpende consequenties. Bij een uiteindelijk geschil of conflict is het enkel een rechter die hierover uitsluitsel kan geven.

Staat er specifiek in een contract bij overmacht omschreven dat ziekte, epidemieën e.d. hieronder valt, dan is er in het geval van het Coronavirus sprake van een overmachtssituatie. Soms worden overigens ook letterlijk overheidsmaatregelen, stakingen of tekorten in transport onder overmacht beschreven. In dit laatste geval is een dergelijk bericht van het hiervoor genoemde Chinese Council een rechtsgeldige titel om van overmacht te kunnen spreken.

Is een dergelijke clausule niet opgenomen, dan val je terug op de wettelijke bepalingen. Belangrijk is om te weten of er Nederlands recht, Chinees recht of welk ander land van toepassing is.

Het voorgaande speelt zich overigens niet enkel internationaal af. Je kunt je voorstellen dat je ook met Nederlandse contractspartners in een situatie kunt belanden als gevolg van het Coronavirus. Bijvoorbeeld jouw event kan niet doorgaan omdat een groot deelnemers zich ziekmeldt. Je hebt al wel een locatie geboekt en betaald, leveranciers ingezet, werk verricht en zo voorts.

Gevolgen overmacht

De gevolgen die een overmachtssituatie met zich meebrengt worden vaak beschreven in de contractuele afspraken (of algemene/leveringsvoorwaarden) die er tussen jullie zijn overeengekomen.

Denk hierbij specifiek aan:

• Opschorting van de levering (dus het niet hoeven levering gedurende de overmacht)
• Uitstel van de termijn tot nakoming van de verplichtingen
• De overeenkomst beëindigen
• De plicht om schadebeperkende maatregelen te treffen
• De plicht om opnieuw in onderhandeling te gaan over de overeenkomst
• Vervallen van aansprakelijkheid voor niet-nakoming van de verplichtingen 

Coronavirus – plan van aanpak

Wat kun je nu zelf als ondernemer doen om inzicht te krijgen in jouw juridisch positie en vooral wat moet of kun je zelf doen.

1. Check je bedrijfsprocessen op eventuele kwetsbaarheid van het Coronavirus.
   Hierbij kun je denken aan producten die out-of-stock geraken, het logistieke proces van vervoer, grenscontroles, oplopende kosten en schommelende wisselkoersen. Ook een mogelijke faillissement kun je beoordelen.

1. Breng specifiek in kaart welke contractpartijen. (sub)leveranciers en klanten je hebt.
2. Ga in commerciële contracten na of sprake is van een overmachtsbepaling en wat deze concreet omschrijft/inhoudt. Dit geldt voor de situatie voor jou als opdrachtgever als ook als leverancier.
3. Communiceer actief dat je overmacht inroept voor het leveren, mist je leverancier bent.
4. Vraag de contractpartij actief om een inschatting qua tijd en omvang.
5. Bepaal of je schadebeperkende maatregelen dient te nemen omdat je dit contractueel verplicht bent.
6. Beoordeel of er alternatieven denkbaar zijn op de levering, de logistiek, vervangende producten/diensten etc.  Zijn er wellicht praktische oplossingen denkbaar?
7. Houd bij het aangaan van nieuwe overeenkomsten rekening met mogelijke gevolgen van het coronavirus.
8. Check bij je verzekeraar of in je verzekeringspolis in hoeverre de overmacht of de gevolgen ervan verzekerd zijn.

Twijfel je of kom je er zelf niet uit, contact mij via onderstaand contactformulier!

Fotocredits: Suzan Alberts Fotografie
Make-up: Nadia Maria Comenencia